Yenidoğan Sepsisi

Yenidoğan Sepsisi

Hisar Intercontinetal Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü

Sepsis, vücuttaki bütün organları ve sistemleri tutan, hayati tehlike yaratabilen ağır bir enfeksiyondur. Doğumdan sonraki ilk bir ay yenidoğan dönemi olarak adlandırılır ve yenidoğan döneminde bebeğin yaşadığı sağlık problemleri yaşamını sürdürmesini etkileyen faktörlerin başında gelir. Hisar Intercontinental Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Uzmanları, yenidoğanların en önemli sağlık sorunlarından biri olan sepsis hakkında bilgi verdi.

Yenidoğan sepsisi nedir

Klasik olarak sepsis, enfeksiyonun sistemik bulgularıyla yani yüksek veya düşük ateş, bebekte emmeme, halsizlik ve uyku hali gibi kanda enfeksiyonun saptandığı bir klinik sendromdur.

Eğer bu bebeklerde ilk 29 gün içerisinde gerçekleşiyorsa buna yenidoğan sepsisi denilmektedir. Yenidoğan dönemi enfeksiyonlara son derece duyarlı bir dönemdir. Yenidoğanda sepsis hayatı tehdit edebilen faktörlerin başında gelebilmektedir. Yenidoğan sepsisinin görülme sıklığı 1000, canlı doğumda 1-10’dur. Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde bu oran oran daha yüksektir.
Erken doğan, kilosu düşük bebeklerde ölüm sıklığı daha fazladır

Yenidoğan sepsisinde ölüm, gelişmiş ve sağlık hizmetleri iyi olan olan ülkelerde oranı %5-10% arasında değişmektedir. Hastalık sıklığı ve buna bağlı kayıplardaki oran bebek, kilosu ve doğum haftası ile ters orantılıdır. Son zamanlarda tıptaki gelişme, sepsisin erken tanınabilirliği ve tedavideki gelişmeler sayesinde ölüm oranları özellikle dramatik olarak azalma göstermektedir. 5 yaş altı çocuklardaki ölüm sebepleri arasında yenidoğan sepsisine bağlı ölüm oranı 6% civarındadır.

Sepsis tanısında altın standart kanda mikrobun tespit edilmesidir

Yenidoğan sepsisi, viral ve diğer enfeksiyonlara da bağlı olabilir, ancak daha çok bakteriyel enfeksiyona bağlı bir tablo olarak kabul edilir. Yenidoğan sepsisi esas olarak bebeğin ilk 1 ayında gelişen sepsis için kullanılır, ancak özellikle hastanede yatan küçük prematüre olan 1500 gram veya 1000 gramdan küçük olan bebeklerin riskleri ve yatış süresince gelişen komplikasyonlar nedeniyle uzun süre hastanede yatmasına bağlı olarak, 30 günün üzerindeki bebeklerde gelişen daha geç başlangıçlı sepisler de yenidoğan sepsisinin alt grupları olarak kabul edilebilmektedir.



İlk 48 saat içerisinde belirtiler kendini gösterir

Yenidoğan sepsisinin değerlendirilmesinde yenidoğan bebeğin yaşı da önemlidir. 37 haftadan önce doğanlar, term(miad), 34-36 haftası doğanlar miyada yakın,34. Haftada doğanlar ise preterm olarak adlandırılmaktadır. Sepsis bulgularının başlama yaşı bebeğin değerlendirme ve tedavi yöntemleri yönünden önemlidir. Erken başlangıçlı yenidoğan sepsis, genellikle yaşamın ilk günlerinde başlayan ve bulgu veren yenidoğan sepsis için kullanılır. Geç başlangıçlı yenidoğan sepsisi ise, 72 saatten sonra veya 7.günden sonra gelişen, hatta 30 gün veya genellikle 89 güne kadar gelişen sepsisler için kullanılır. Çok geç başlangıçlı yenidoğan sepsisi ise 30 günden sonra ve genellikle 90 günden sonra gelişen sepsis için kullanılır. Çok geç başlangıçlı sepsis genel olarak 28 gh'dan küçük veya 1000 gramın altında olan prematürelerde ve kilosu düşük bebeklerin tanımlanmasında kullanılır.

Hamilelik dönemindeki enfeksiyonlar zamanında tedavi edilmelidir

Enfeksiyon bebeğe iki yolla bulaşabilir

• Ekstrensek yani dış etkenler,
  
• İntrensek yani içsel faktörler.
  

Ekstrensek (dış etkenler) faktörlerde erken başlangıçlı sepsisin en sık sebeplerinden biri erken doğumdur; çünkü anneden geçen IgG( enfeksiyondan koruyan immüngolbulin) anneden bebeğe geçer ve bebeği enfeksiyondan korur, ancak bu immüngolobüln bebeğe 32-34'üncü haftadan önce geçmez.

Yenidoğan bebeklerde mikroplarla ilk buluşma genellikle kese patladıktan sonra gelişir. Annenin suyunun erken gelmesi, 18 saatten uzun süren kesenin doğum sancıları başlamadan önce açılması, annenin son 24 saat olan ateşi ve idrar yolu enfeksiyonu bebeği enfekte edebilir. Annenin geçirdiği idrar yolu enfeksiyonu veya annenin vajinasında oluşan mikroorganizmalar da erken başlangıçlı sespis etkenidir.

İntrensek (içsel), faktörlerde enfeksiyonlara karşı üretilip kanla vücuda dağıtılan antikorların yetmezliği özellikle erken doğanlarda mevcuttur.

Doğumdan sonra bebek ortamdaki mikroplarla da enfekte olabilir

Anneye yapılan tıbbi müdahalelerde kullanılan aletler, doğum kanalında oluşan yaralar da bebeği enfekte edebilir. Geç başlangıçlı yenidoğan sepsislerinde hastanelerdeki uzun yatışlar, yapılan tıbbi müdahaleler, bütün bu girişimler cildimizde kolonize olan etkenlerin kana karışabilirliliğini artırmaktadır ve bunun yanında sık kullanılan antibiyotikler de sepsislere yol açabilmektedir.

Yenidoğan sepsisinde bulgular belirgin değildir.

Yenidoğan sepsisinin klinik bulguları genellikle siliktir. Birçok sisteme yönelik semptom ve bulgu olabilir. Bulguların görülme sıklığı şöyledir; yüksek ateş, düşük ısı uyku hali (letarji), irritabilite, solunum sıkıntısı, apne (nefes durması), siyanoz (morarma), sarılık, karaciğer büyümesi, anoreksi, kusma, karın gerginliği ve iştahsızlıktır.

Erken tanı ve tedavi son derece önemlidir.

Yenidoğan sepsisinde düşünülen olguda tarama amaçlı bazı testler yapmak gerekir. Bu durumda çok akılcı ve hızlı davranmak, sepsis düşünüldüğü anda hastaya yatış yapmak ve test sonuçları çıkıncaya kadar göz önünde bulundurup sıkı takip etmek en önemli faktörlerdendir. Sonuçlar çıkıncaya kadar tedaviye başlanılabilir. Testler arasında kan, kültür, kan sayımı, periferik yayma, crp, prokalsitonin, karaciğer, böbrek fonksiyonları, idrar tahlili sayılabilir. Yenidoğan sepsisinde kan kültürü ve steril bölge kültür pozitifliği altın standarttır.

Yenidoğan bebeğe bakım veren kişiler el temizliğine dikkat etmelidir

Yenidoğan sepsisi ciddi bir tablodur. Sepsis tanısından şüphelenilen vakalarda tedavi testler alınır alınmaz başlanmalıdır, çünkü tablo çok hızlı seyredebilir tedaviye rağmen ölümcül başlangıç tedavisi bebeğin yaşı, bulguların başladığı yer(bebeğin evde olması veya bebek odasında)ve olası enfeksiyon türüne göre karar verilmelidir.



Kaynak:

Hisar Hospital Instagram: instagram.com/hisarhospital

Hisar Hastanesi Pinterest: tr.pinterest.com/hisarhospital